10. Yargı Paketi Kapsamında İnfaz Hukukundaki Değişiklikler

Hukuk sistemimiz, zamanın ve toplumun değişen ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla sürekli bir gelişim içindedir. Bu gelişimin son halkalarından biri olan ve kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen kanun teklifi, özellikle ceza infaz hukukunda köklü değişiklikler öngörmektedir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (CGTİHK) üzerinde yapılması planlanan bu değişiklikler, hem hükümlülerin cezaevi sonrası yaşama hazırlanması hem de bazı suçlara yönelik yaptırımların ağırlaştırılması gibi iki temel amaca hizmet etmektedir.

Bu makalede, 10. Yargı Paketi ile infaz hukukunda yapılması planlanan temel değişiklikleri, mevcut durumla kıyaslayarak ve her bir düzenlemenin pratik anlamını açıklayarak ele alacağız.

Denetimli Serbestlik Kurumunda Orantılılık İlkesi

Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasının son kısmını cezaevi dışında, toplum içinde ve belirli kurallar çerçevesinde tamamlamasını sağlayan bir infaz yöntemidir. Yeni paket, bu kurumun uygulanışında önemli bir ilkeyi hayata geçirmeyi hedeflemektedir.

Yeni Düzenleme: Hükümlülerin, aldıkları ceza 2 yılın altında olsa dahi, koşullu salıverilme tarihlerine kadar olan sürenin en az onda birini (1/10) ceza infaz kurumunda geçirmeleri gerekecektir. Cezası ne kadar az olursa olsun, her hükümlünün cezaevi şartlarını belirli bir süre tecrübe etmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede, cezaların caydırıcılığının korunması ve hükümlüler arasında orantılı bir infaz rejiminin sağlanması hedeflenmektedir.
Mevcut Durumla Kıyaslama: Mevcut sistemde, özellikle cezası az olan bazı hükümlüler çok kısa sürelerde veya bazen hiç cezaevine girmeden denetimli serbestlikten faydalanabiliyordu. Yeni düzenleme, bu durumu ortadan kaldırarak her hükümlünün, aldığı ceza ile orantılı bir süreyi kurumda geçirmesini zorunlu kılmaktadır.

Ayrıca, hakkında ikinci kez mükerrerlik (suçun tekrarı) hükümleri uygulanan kişiler için de bir değişiklik öngörülmektedir. Bu kişiler, süreli hapis cezalarının dörtte üçünü (3/4) cezaevinde “iyi halli” olarak geçirdikten sonra koşullu salıverilmeden yararlanabileceklerdir.

Özel İnfaz Usullerinin Kapsamı Genişletiliyor

Özel infaz usulleri, belirli şartları taşıyan hükümlülerin cezalarını cezaevi dışında veya daha esnek koşullarda çekmelerine olanak tanır. Yeni paket, bu usullerden yararlanabilecek kişi sayısını ve ceza sınırlarını artırmaktadır.

1. Konutta İnfaz (Ev Hapsi)

Belirli yaş ve sağlık durumundaki hükümlülerin cezalarını konutlarında çekmelerine imkan tanıyan bu yöntemin sınırları genişletilmektedir.

Kadın, Çocuk ve 65 Yaşını Bitirmiş Kişiler: Cezalarının konutta infaz edilebilmesi için aranan 1 yıllık hapis cezası üst sınırı, 3 yıla çıkarılmaktadır.
70 Yaşını Bitirmiş Kişiler: Konutta infaz için aranan 2 yıllık ceza sınırı, 4 yıla yükseltilmektedir.
75 Yaşını Bitirmiş Kişiler: Mevcut durumda 4 yıl olan üst sınır, 6 yıla çıkarılmaktadır.
80 Yaşını Bitirmiş Kişiler: Yeni bir düzenleme ile 6 yıla kadar hapis cezası alan 80 yaşını bitirmiş hükümlülerin, cezalarını doğrudan konutlarında infaz etmelerine imkan tanınacaktır.

2. Hafta Sonu ve Geceleyin İnfaz

Çalışma ve sosyal hayatın devamlılığını sağlamayı amaçlayan bu yöntemin uygulanabileceği ceza miktarları da artırılmaktadır.

Kasten İşlenen Suçlar: 1 yıl 6 ay olan üst sınır, 3 yıla çıkarılmaktadır.
Taksirli Suçlar: Taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere, 3 yıl olan sınır 5 yıla yükseltilmektedir.

Belirli Suç Tiplerinde Cezalar Arttırılıyor

Paket, toplum düzenini ve kişi güvenliğini doğrudan tehdit eden bazı suçlara yönelik cezai yaptırımları ağırlaştırmayı hedeflemektedir.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokan Suçlar: Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayatı veya sağlığı açısından tehlikeli olacak şekilde sevk ve idare edenlere verilecek hapis cezasının alt sınırı 4 aydan, 2 yıla çıkarılmaktadır. Bu, caydırıcılığı artırmaya yönelik çok ciddi bir adımdır.
Alkollü veya Uyuşturucu Madde Etkisiyle Araç Kullanma: Bu suçun cezası 3 aydan 6 aya, ceza üst sınırı ise 6 aydan 2 yıla yükseltilmektedir.
Kasten Yaralama: Bu suçlarda verilecek hapis cezaları yüzde 50 (%50) oranında artırılmaktadır.
Tehdit Suçu:
- Basit tehdit suçunda cezanın alt sınırı 2 ay olarak belirlenmektedir.
- Suçun; silahla, kişinin kendisini tanınmayacak hale koymasıyla veya örgüt adına işlenmesi gibi nitelikli hallerinde ise ceza 5 yıldan 7 yıla çıkarılmaktadır.

Diğer Önemli Düzenlemeler

Paket, yukarıdakilere ek olarak başka alanlarda da yenilikler getirmektedir.

Ağırlaştırılmış Müebbet Hükümlüleri: Sürekli hastalık veya engellilik nedeniyle hayatını cezaevinde tek başına idame ettiremeyeceği tespit edilen ağırlaştırılmış müebbet hükümlülerinin cezalarının konutta infaz edilebilmesine olanak tanınmaktadır.
Doğum Yapan Kadın Hükümlüler: 3 yıl veya daha az hapis cezası alan doğum yapmış kadınların cezalarını konutunda çekme imkanı, 5 yıla çıkarılarak anne ve çocuğun korunması amaçlanmaktadır.
Suça Teşebbüs Halleri: Ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezası gerektiren suçlara teşebbüs edilmesi halinde verilecek süreli hapis cezalarının alt ve üst sınırları artırılmaktadır.
Noterlik Kanunu: Noterlik disiplin hükümleri, hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri çerçevesinde yeniden düzenlenerek daha açık ve net bir yapıya kavuşturulmaktadır.

Sonuç olarak, 10. Yargı Paketi, infaz sisteminde bir denge kurmayı amaçlamaktadır. Bir yandan özel infaz usullerinin kapsamını genişleterek ceza adalet sistemine daha insancıl bir boyut kazandırırken, diğer yandan toplum güvenliğini tehdit eden belirli suçlara karşı daha sert ve caydırıcı bir tutum sergilemektedir. Bu değişikliklerin yasalaşması, ceza infaz rejiminin geleceği açısından önemli sonuçlar doğuracaktır.